“Kent Konseyleri sivil bir oluşumdur”

Seyhan Kent Konseyi Başkanı Mimar Erkan Karakaya Kent konseylerinin demokratik katılımı kolaylaştırmak ve geliştirmek amacıyla kurulduğunu belirtti, “Kent Konseyleri belediyenin herhangi bir birimi değildir, yasayla tanımlanmış tamamen sivil bir oluşumdur” dedi.

ALİ BOZ/ ELİF HALLAÇOĞLU   Adana Kent Konseyinin kuruluşunda görev alan, Mimarlar Odası Adana Şubesi’nde uzun süre başkanlık yapan, TMMOB  Onur Kurulu üyesi olarak görev alan Seyhan Kent Konseyi Başkanı Erkan Karakaya, son olarak Cumhuriyet halk Partisi Genel Merkezinin tarafından oluşturulan Kent Konseyleri Masası’nda görevlendirildi. Seyhan Kent Konseyi Başkanı Erkan Karakaya ile  “KENT KONSYLERİ” ni konuştuk. SORU :-Kent konseylerinin adı son yıllarda daha çok duyulur oldu, kent konseyleri nedir : - Kent Konseyleri 5393 sayılı Belediyeler Kanunun 76. Maddesi ve buna bağlı olarak çıkartılmış bir yönetmelikle kurulmuş bir sivil inisiyatif örgütlenmesidir. 2005 yılında değişen belediye kanunu ile Kent Konseyleri Türkiye’de belediyeler için yasal bir zorunluluk olarak gündeme gelmiştir. Aslında bu yasa düzenlemesinden önce birleşmiş milletler dünya çevre ve kalkınma konferansının 1992 yılında  Rio’da yapılan toplantısında sürdürülebilir kalkınma kavramını ortaya atmış, bu kapsamda da 21. Yüzyıla her konuda hazırlıklı girmek ve gelecek nesillere sürdürülebilir bir dünya bırakmak için  Yerel Gündem 21 eylem planları ve kent konseyleri oluşturulmuştur. Kent konseyleri sayesinde yerel yönetimler, yerel halkın düşünceleri doğrultusunda gerçekleştirdikleri faaliyetler ile halk ve merkezi yönetim arasında bağlantı sağlamaktadır. SORU :- Adana da kent konseyleri ne zaman ve nasıl kuruldu: -Adana da kent konseyi 2005 yılında yasal mevzuatımıza girmezden önce Yerel Gündem 21 Eylem Planı çerçevesinde 2002 yılında Adana da örgütlü 28 dernek, Vakıf, meslek odası gibi sivil örgüt temsilcisi bir araya gelerek, Yerel gündem 21, Adana Kent Konseyini kurduk, o tarihlerde bende kurucular arasında mimarlar odası adına yer alıyordum, kuruluş gönüllü birliktelikle olduğundan kurumsallaşması oldukça zaman aldı, burada sayın Fevzi Acevit’i anmadan geçmek istemem, kuruluşta çok emeği var, o zamanlarda Adana Büyükşehir Belediyesi, Altın Koza AŞ. nin genel müdürü idi, dönemin belediye başkanı Sayın Aytaç Durak’ı böyle bir örgütlenmeye ikna etmek hiçte kolay değildi, Fevzi Acevit bu oluşumun içerisinde yer alması için hem başkanı ikna etti hem de ilk başta toplantılarımızı yapmakta belediye imkanlarını kullanmamızı sağladı. Daha sonra 2005 yılında belediye kanununa eklenen bir madde ile kurulması zorunluluk haline gelindiğinde de önceden kurarak aktif bir şekilde çalışmalarını sürdüren Yerel Gündem 21 , Adana Kent konseyi, başındaki yerel gündem 21 kısmını çıkartarak resmen Adana Büyükşehir Belediyesi bünyesinde Adana Kent Konseyi olarak resmi bir hüviyete büründü. Bunu daha sonra önce Çukurova Belediyesi Bünyesinde Sayın Haşmet Biçer’in öncülüğünde Çukurova Kent Konseyi sonrada yine sayın Haşmet Biçer’in öncülüğünde Seyhan Belediyesinde Seyhan Kent Konseyi kuruldu, bölgemizde bunu Sarıçam Kent Konseyi, Kozan Kent Konseyi, Ceyhan Kent Konseyinin kurulmaları takip etti. SORU :-Kent konseyleri kimlerden oluşuyor? -Kent Konseyinin kimlerden oluşacağı, 2006 yılında yasaya bağlı hazırlanarak yayınlanmış Kent Konseyleri Yönetmeliğinde belirlenmiştir. Bu yönetmelikte Merkezi yönetimi, yerel yönetimi, kamu kurumu niteliğindeki meslek odalarını,  ve örgütlü sivil toplumu ortaklık anlayışı ile buluşturmak üzere, kamu kurumu, üniversite, belediye, muhtarlıklar, dernekler, vakıflar, sendikalar, siyasi partiler ve meslek odalarının temsilcilerinden oluşmaktadır.  Yasaya göre kuruluş ve ilk daveti ilgili belediye başkanı yapıyor. Başkanın daveti ile toplanan kent konseyi genel kurulu  kendi arasında kent konseyi başkanını ve yürütme kurulunu seçiyor. SORU :-Bu kadar kurum ve kuruluş temsilcisinin bir araya gelmesindeki amaç nedir. -Kent Konseylerinin amacı, yasada ve yönetmelikte çok açık olarak yer almaktadır. Sürdürülebilir kalkınma, hemşerilik hukuku, kentli hakları ve yönetişim kavramları etrafında kurumsallaşmış bir yapı olup, en basit tanımıyla, kentlerde ortak aklın yaratılması ve ortak akılla yönetilmesi adına o kentin bileşenlerinin ve paydaşlarının temsilcilerinden oluşan katılımcı bir danışma kuruludur.  Kent konseyleri, demokratik katılımı kolaylaştırmak ve geliştirmek amacıyla kurulmuştur. Ülkemizde kurumsal katılım adına örgütlenmesi tanımlanmış tek yapı Kent Konseyleridir. Kent Konseyi belediyenin herhangi bir birimi değildir, yasayla tanımlanmış tamamen sivil bir oluşumdur. SORU :-Yerelde katılımcı demokrasinin hayata geçirilmesinde bu kadar önemli bir kurum olduğunu söylediğiniz, Kent Konseyleri neden bütün belediyeler tarafından kurulmamıştır. -Kent Konseylerinin kurulması 2005 yılında yasayla mevzuatımıza girmesine rağmen bugün pek çok belediyemiz tarafından ya kurulmamıştır, veya kuruldu gösterilip pasif bir yapı halinde bırakılmıştır. Mevzuat kurulmasını zorunlu kılmasına karşın, kurmayan belediyeler hakkında da herhangi bir yaptırım tanımlamamıştır. Bu yanıyla yasa maddesi tam bir keyfilik ortamı sunmaktadır. Kurulması belediye başkanlarının demokrasiyi, katılımcı bir yönetim şeklini benimseyip, benimsememesine bağlı olarak gelişmekte. Ayrıca yasa bu yapının giderlerini de belediye bütçesinden karşılanmasını öngörmesine rağmen, pek çok belediye bu organın giderlerini ödemekten, çeşitli bahanelerle imtina etmekte, başta da dediğim gibi konu dönüp, dolaşıp belediye başkanının demokrasi anlayışına geliyor. Son yıllarda kent konseylerinin adının daha çok duyulması ve etkin bir konuma gelmesi de , son seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisinin belediyelerin alınmasında gösterdiği başarıya bağlı olarak , Cumhuriyet Halk Partisinin tüzüğünde yazan yerel yönetimleri halkla yönetişim içerisinde yönetme taahhüdünün gereği , CHP ‘nin elindeki belediyelerde Kent Konseylerinin kurulması hızlanmış ve sayılarının artması söz konusu olmuştur. Örneğin Adana’yı ele alırsak merkezdeki CHP’li Büyükşehir belediyesi ve iki ilçe belediyesinde Kent Konseyleri aktif olarak çalışırken, Yüreğir belediyesinde kağıt üzerinde bir Kent Konseyinin var olduğunu, Sarıçam da ise kent Konseyi var ancak belediye başkanının sınırlı desteği ile çalışmaya çalışmakta, diğer ilçelerdeki durumu , ise söylemeye bile gerek yok. SORU :-Kent Konseyleri ve Cumhuriyet Halk Partisi demişken, basında okuduğumuz kadarıyla Cumhuriyet halk Partisi Genel Merkezinin Bir kent konseyleri masası kurduğunu okuduk, bu konuda ne diyeceksiniz. -Evet, Cumhuriyet Halk Partisi geçtiğimiz günlerde, genel başkan sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun talimatı ile yerel yönetimlerden sorumlu genel başkan yardımcısı Sayın Seyit Torun başkanlığında ve Adana Milletvekili Burhanettin Bulut’un yürütücülüğünde bir komisyon oluşturuldu, bu komisyonda bende yer almaktayım, değişik yörelerden seçilmiş dokuz kent konseyi başkanından oluşan bir masa. Bu yapının oluşmasındaki en büyük etken, Cumhuriyet Halk Partisinin katılımcı bir yerel yönetim taahhüdünün hayata geçirilmesinin adımlarını atmak olarak görüyorum. Bu komisyonun amacı Kent Konseylerinin daha etkin ve yaygın hale gelmesinin önündeki yasal mevzuatlar dahil her türlü desteği vermek, kent konseylerinin gelişmiş toplumlardaki konumuna gelmesini sağlamak olarak belirlenmiştir. Komisyonumuz daha ilk toplantısını yeni yaptı ve kendimize, belirlenen amaçlar doğrultusunda kısa vadeli ve uzun vadeli programlarımızı tartışarak oluşturduk, bundan sonrada belirlediğimiz program ışığında faaliyetlerimizi sürdüreceğiz. SORU :-Adana’ya dönersek yerelde Seyhan Kent Konseyi olarak ne durumdayız, neler yapıyorsunuz, ne gibi sıkıntılarınız var. -Öncelikle şunu belirtmeliyim ki Seyhan Kent Konseyi olarak çok şanslı bir kent konseyiyiz ve bende bu şanslı kent konseyinin başkanlığını yürütüyorum.  Şöyle ki; her şeyden önce demokrasiyi özümsemiş, ortak akla inanan, ben bilirimcilikten uzak bir belediye başkanımız var. Seyhan Belediye Başkanı sayın Akif Kemal Akay başından beri kent konseylerini önemseyen ve önünü açıcı bir uygulama örneği göstermiştir. Etkinliklerimize gelince benim Seyhan Kent Konseyi başkanlığımda ikinci döneme girdik.  Kent konseyleri, kurdukları meclisler ve uzmanlıklara bağlı çalışma gurupları ile çalışmalarını yürütmektedirler. Bizde yaptığımız genel kurulda konularında uzman ve her biri bir örgütlü yapıyı  temsil eden  başkan ve 14 kişilik yürütme kurulumuzu seçtik. Daha sonrada Kadın meclisimiz, Gençlik Meclisimiz, Genç-Yaşlı meclisimiz, Engelli meclisimiz de genel kurullarını bitirerek kendi yürütme kurullarını oluşturdular ve çalışma programlarını yaparak uygulama safhasına geçtiler. Son olarak ta geçtiğimiz hafta Kırsal Kalkınma meclisimiz genel kurulunu yaptı ve yürütme kurullarını belirlediler. Yine Kent Konseyimiz yürütme kurulu öncülüğünde mahalle meclislerimizin örgütlenme çalışmaları devam etmekte. Seyhan’ da 96 mahalle olduğunu gözümüzün önüne getirir isek bu mahalle meclisi oluşturma çalışmalarımızın zorluğu daha kolay anlaşılacaktır. Şu ana kadar 15 mahallemizde meclis çalışmalarımızı başlattık. Amacımız 96 mahallemizin tamamında halkın söz hakkını kullanabileceği mahalle meclislerini kurmak. Sıkıntılarımıza gelince, en büyük eksiğimiz yasanın boşluklarından kaynaklanmakta, yasada kent konseyinin giderlerini belediye bütçesinden karşılar denilmesine karşın, uygulama sürecindeki işleyişe dönük herhangi bir açıklama olmadığından,  bu durum kent konseylerini belediye başkanının keyfiyetine bırakmaktadır ki, bağımsız bütçesi olmayan bir yapının, denetleme yetkisini kullanması mümkün olmamaktadır. Kent Konseyleri olarak mevzuata, kent konseyi bütçesinin belediye meclislerinde bütçe görüşmeleri esnasında, sonuca bağlanan genel bütçe üzerinden bir yüzdelik dilimli para kullanımı tanımlanması talep edilmektedir. Böyle bir bağımsız bütçe tanımlanması kent konseylerinin daha özgür çalışmalarının önünü açacaktır. Kent Konseylerimizin diğer bir talebi de yerel meclis statüsündeki belediye meclislerinde oy hakkı olmadan temsiliyetlerinin sağlanmasıdır ki, buda kentle ilgili konularda kararlar verilen mecliste, öneri ve eleştirilerini dile getirebilecekleri ortamı yaratacaktır. MİMAR ERKAN KARAKAYA ÖZGEÇMİŞİ 1958 Yılında Adana da doğdu.İlk, orta ve lise eğitimimi Adana da tamamladı.Selçuk üniversitesi mimarlık bölümünden 1981 yılında mezun oldu.  Yedek subaylık sonrası mesleğe Samsun’da başladı. 1985 yılında Adana’da kendi şirketini kurdu. 1985 yılında mimarlar odası Adana şubesi yönetim kuruluna seçildi ve son dört yılı şube başkanlığı olmak üzere 12 yıl kesintisiz olarak yönetimin değişik kademelerinde görev yaptı. 1998 yılında Ankara da mimarlar odası genel merkez yönetim kuruluna seçildi, 6 yıl genel saymanlık görevini yürüttükten sonra oda Genel başkan yardımcılığı görevine getirildi ve 6 yılda  bu görevi sürdürdü.1988-1989 yıllarında Adana TMMOB il koordinasyon kurulu sekreteryası görevini yürüttü. 2012 Yılında Ankara’da Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği  (TMMOB ) Yüksek Onur Kurulu üyeliğine seçildi, bu görevi de üç dönem seçilerek 2018 yılına kadar sürdürdü. 1999 yılında Çevre ve kültür değerlerini koruma ve tanıtma vakfı (ÇEKÜL Vakfı) Adana il temsilcisi olarak seçildi ve bu görevini halen sürdürüyor. 2001 yılında Adana da kurulan Kent Konseyi çalışmalarında kurucu üye olarak görev aldı ve o günden sonra her dönem seçilerek yürütme kurulundaki görevimi 2019 yılına kadar sürdürdü. 2019 yılında Seyhan Kent Konseyi başkanlığına seçildi ve bu görevimi halen sürdürüyor. 2000-2002 yılları arasında Çukurova üniversitesi mimarlık bölümünde iki yıl süre ile öğretim üyeliği yaptı. Şu ana kadar kent ve kentleşme ile ilgili çeşitli panellerde, söyleşilerde ve sempozyumlarda konuşmacı olarak yer aldı. Kent kültürü, kentleşme ve göç ile ilgili makaleleri değişik basın yayın organlarında yayınlandı. Dr. Ayfer Karakaya ile evli ve da bir erkek çocuk babası